UNDER CONSTRUCTION

January 2022

Το 250πΧ, η λάβα ρέει αργά προς τη θάλασσα.

The creation of Methana

In the beginning, here there was sea*

Methana Peninsula emerged from the bottom of the sea gradually after successive volcano eruptions. The lava accumulated and created all the high and steep mountains that we can see today on the peninsula.

Thus, literally, all on Methana are volcanoes!*

The oldest lavas we come across** were formed at abt 1.000.000 before today. Then, several more eruptions formed this complicated landscape with small valleys lay between high mountains and steep coasts. In general, each mountain on Methana was created by an individual explosion. There are several volcanoes here.

Στα Μέθανα όμως θα ακούσεις τους ντόπιους να λένε για ”Το ηφαίστειο των Μεθάνων”.

Σε ποιο ηφαίστειο από όλα αναφέρονται;

Το ηφαίστειο των Μεθάνων!

Πολλές και μεγάλες εκρήξεις έγιναν για να αναδυθούν τα Μέθανα από τα βάθη του Σαρωνικού. Αλλά τα τελευταία 250.000 χρόνια, επικράτησε ησυχία, οι εκρήξεις σταμάτησαν.

Το ηφαίστειο όμως,  δεν είχε πει ακόμα την τελευταία του λέξη.***

Εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια ησυχίας διακόπηκαν ξαφνικά για μια ακόμη έκρηξη 2250 χρόνια πριν από σήμερα, τον 3ο αιώνα πΧ.

Σε αυτή την έκρηξη αναφέρονται οι ντόπιοι ως ”το ηφαίστειο” γιατί ξεχωρίζει από όλα τα άλλα ηφαίστεια των Μεθάνων, καθώς πρακτικά  η έκρηξη έγινε ‘χτες’ σε γεωλογικό χρόνο.

Η έκρηξη αυτή έγινε σε ιστορικούς χρόνους και καταγράφηκε σε γραπτά κείμενα με αποτέλεσμα, το ηφαίστειο αυτό, να θεωρείται ενεργό****.

Τι έγινε στην Καμένη τον 3ο αιώνα πΧ

Στα μέσα του 3ου αιώνα πΧ (250 πΧ περίπου), εκεί που άλλοτε ήταν ένας εύφορος κάμπος που κατέληγε στη θάλασσα, λάβα άρχισε να ρέει από ρήγματα που άνοιξαν στη γη.

Η λάβα ήταν παχύρευστη, σχεδόν σε στερεή μορφή, πυρακτωμένες πέτρες, που συσσωρεύτηκαν και σχημάτησαν ένα μικρό βουνό ακριβώς δίπλα στο σημείο που σήμερα είναι η Καμένη Χώρα.

Η έκρηξη σταμάτησε για λίγο, τα πράγματα ηρέμησαν μέχρι την επόμενη έκρηξη. Πιθανότατα μερικούς μήνες αργότερα, νέα λάβα, περισσότερη αυτή τη φορά, υψώθηκε ακόμα ψηλότερα και σχημάτησε ένα ακόμα πιο ψηλό βουνό στη θέση του αρχικού. Το βουνό αυτό είχε κωνικό σχήμα και ήταν πολύ απότομο, Αυτό είναι το βουνό που βλέπουμε σήμερα πάνω από την Καμένη Χώρα.

Και μετά πάλι ηρεμία.

Η τελική φάση της έκρηξης ήταν και η μεγαλύτερη. Πολύ μεγάλες ποσότητες λάβας αυτή τη φορά, πιο ρευστή από πριν, βρήκαν δίοδο κοντά στην κορυφή του βουνού και χύθηκαν προς τη θάλασσσα. Η νότια πλευρά της κορυφής κατέρρευσε και παρασύρθηκε με τη ροή.

Η τρίτη φάση διήρκεσε αρκετές μέρες, ίσως μήνες, και η λάβα ήταν τόση, που κάλυψε μια τεράστια έκταση δυτικά της κορυφής και έσβησε στη θάλασσα.

Όπως φαίνεται, η λάβα εισχώρησε στη θάλασσα περίπου 500 μέτρα από την αρχική ακτογραμμή.

Και μετά πάλι ησυχία…

Τι έμεινε για μας σήμερα

Σήμερα μπορούμε, άμα είμαστε παρατηρητικοί, να αναπαραστήσουμε νοητά όλα όσα είδαν οι άνθρωποι που ήταν εκεί, στην έκρηξη της Καμένης, 2250 χρόνια πριν.

Διασχίζοντας το χωριό της Καμένης, πηγαίνοντας προς το ηφαίστειο, αριστερά του δρόμου, εκεί ακριβώς που υπάρχουν κάποια σπίτια χτισμένα πάνω σε μάυρη λάβα, βλέπουμε τα απομεινάρια της πρώτης φάσης της έκρηξης. Αυτή η μάυρη λάβα είναι ότι απέμεινε ορατό από το πρώτο μικρό βουναλάκι που έφτιαξε η πρώτη φάση. Είναι χαρακτηριστικό το μαύρο χρώμα και οι έντονοι σχηματισμοί των πετρωμάτων που δημιουργούνται στα δυτικά και ψηλότερα από τον μικρό δρόμο. Αξίζει μια στάση εδώ.

Η ανάβαση προς το ηφαίστειο από το μικρό μονοπάτι, γίνεται όλη πάνω στη δεύτερη φάση της έκρηξης. Εδώ η λάβα δεν είναι πλέον μαύρη, έχει καφέ χρώμα και πολύ έντονη κλίση.

Όταν πλέον φτάνουμε στο οροπέδιο, το μονοπάτι κινείται στα όρια ανάμεσα στη δεύτερη και τρίτη φάση. Αριστερά μας είναι ο κώνος που σχηματίστηκε και δεξιά μας είναι η ροή της λάβας προς τη θάλασσα.

Η τρίτη φάση χαρακτηρίζεται από κοκκινωπή λάβα. Αυτή η λάβα εκτείνεται από το μονοπάτι μέχρι και τη θάλασσα.

Φτάνοντας στο τέλος του μονοπατιού συναντάμε ένα ρήγμα όπου μπορούμε να μπούμε μέσα, σα σπηλιά. Το ρήγμα αυτό δημιουργήθηκε κατά την τρίτη φάση της έκρηξης πιθανότατα όταν κατέρρευσε η νότια πλαγιά του ηφαιστειακού κώνου. Η έκρηξη θα συνοδεύτηκε από σεισμούς που συντάραξαν και παραμόρφωσαν όλο τον ηφαιστεικαό κώνο και δημιούργησαν τέτοιου είδους ρήγματα στην παλαιότερη στερεοποιημέμη λάβα.

Από το τέλος του μονοπατιού αν σταθούμε και κοιτάξουμε προς τη θάλασσα, θα αντικρύουμε όλη τη διαδρομή της λάβας από την κορυφή προς τη θάλασσα. Όπως φαίνεται, το κυρίως σημείο εκκροής της λάβας βρίσκεται στα αριστερά μας, πίσω από τον ψηλό βράχο που μας κρύβει τη θέα. Και σε άλλα σημεία μπροστά και δεξιά μας υπάρχουν εκκροές λάβας αλλά είναι σχετικά περιορισμένες.

Που τα ξέρουμε όλα αυτά

Οι πληροφορίες για τα ηφαίστεια των Μεθάνων και τις χρονολογίες είναι από τον:

Γεωλογικό Χάρτη των Μεθάνων – 1:25000 ΕΤΗ, Dr V. Dietrich, Dr E. Spiess, L. Hurni, T. Schorr

Η θεωρία για τις φάσεις της έκρηξης έχει προκύψει από παρατηρήσεις στο πεδίο και συζητήσεις με έγκριτους ηφαστειολόγους ΧΩΡΙΣ να έχουμε κάποια σχετική μελέτη στα χέρια μας.

Κάθε μελέτη – άποψη για το ηφαίστειο των Μεθάνων, ειδικά από ειδικούς, είναι ευπρόσδεκτη για να φωτήσουμε τις σκοτεινές πλευρές του φαινομένου αυτού.

*Στη θέση των Μεθάνων, 1.000.000 χρόνια πριν, υπήρχε θάλασσα και κάποια νησάκια, όπως είναι τo Μάλι Μπάρτi της Καμένης Χώρας που είναι ασβεστολιθικό βουνό που τότε ήταν νησί.

**Οι παλαιότερες λάβες στα Μέθανα, ηλικίας 950.000 ετών είναι το βουνό Χιόνεσσα που βρίσκεται επιβλητικό ακριβώς πάνω από τη λουτρόπολη των Μεθάνων. Νεότερες είναι οι υπόλοιπες κορυφές.

***Το ηφαίστειο των Μεθάνων πιθανότατα θα εκραγεί στο μέλλον ξανά, κανείς δεν ξέρει πότε και που ακριβώς. Προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις επικείμενης έκρηξης.

**** Ενεργά θεωρούνται τα ηφαίστεια που έχουν εκραγεί σε ιστορικούς χρόνους, άρα έχουν καταγραφεί οι εκρήξεις τους σε ιστορικά κείμενα. Μην μπερδεύετε τα ενεργά ηφαίστεια σε σχέση με την εμφανή δραστηριότητά τους (καπνοί, ατμοί, θερμότητα, ιαματικά νερά, σεισμοί κλπ)

Δυστυχώς στο διαδίκτιο κυκλοφορούν πολλές λανθασμένες πληροφορίες από μη έγκυρες πηγές. Να ελέγχετε πάντα την εγκυρότητα των πηγών και να σέβεστε τα πνευματικά δικαιώματά τους.

Πηγές

-Γεωλογικός Χάρτης Μεθάνων – ΕΤΗ

-Πόρος Τροιζηνία Μέθανα – Με το βλέμμα των περιηγητών – Γιώργος Κ. Αθανασίου

-A rough and Rocky Place – Christofer Mee & Harmis Forbes

Κείμενο & Φωτογραφίες

Ηλίας Ρίζος – www.volcanotrails.gr

Άλλά τρομαχτικά ενδιαφέροντα άρθρα:

–Τα λουτρά των Μεθάνων σήμερα, κάνε το μπανάκι σου εδώ.

–Ο προφήτης Ηλίας Μεθάνων, η πιο εντυπωσιακή κορυφή του Σαρωνικου.

– Ο Αγιος Δημήτριος Μεθάνων, το μικρό βυζαντινό εκκλησάκι που πρέπει να χαθείς για να το βρείς.

–Τα μονοπάτια των Μεθάνων, οι συγκινήσεις των βουνών των Μεθάνων.

Η γνώση είναι μαγεία, μοιραστείτε τη γνώση αυτή με όλο τον κόσμο κοινοποιώντας το άρθρο αυτό.

Σε όλη την Ελλάδα, σε όλη τη γή, σκέψου και πράξε οικολογικά, σεβάσου το περιβάλλον και τον συνάνθρωπό σου. Μην αφήνεις σκουπίδια, φρόντισε να αφήσεις το μέρος καλύτερο από ότι το βρήκες.

Νιώσε το μεγαλείο της φύσης και υποκλίσου μπροστά της.