Τα Μέθανα για τους εξερευνητές

Ιανουάριος 2022

Η ηφαιστειακή χερσόνησος των Μεθάνων για αρχάριους εξερευνητές

Τα Μέθανα είναι ένας τόπος ιδιότροπος, άγριος και απομονωμένος. Τα μνημεία της φύσης και των ανθρώπων εδώ δεν είναι διάσημα, δεν είναι προβεβλημένα, δεν είναι προσβάσιμα.

Οι φανατικοί φίλοι των Μεθάνων έψαξαν στον χώρο και τον χρόνο για να βρουν την πηγή της ανεξήγητης γοητείας και έλξης που ένιωσαν όταν πάτησαν το πόδι τους εδώ.

Για τους αρχάριους εξερευνητές των Μεθάνων, εδώ θα βρουν κάποιες ιδέες για να ξεκινήσουν το ταξίδι τους σε αυτόν τον ιδιότροπο, άγριο και απομονωμένο τόπο.

1. Περίπατος στη λουτρόπολη των Μεθάνων

Ένας περίπατος στον φαρδύ παραλιακό πεζόδρομο της λουτρόπολης με τους φοίνικες, θα αποκαλύψει πολύτιμα ψήγματα του ένδοξου παρελθόντος. Της εποχής που η υψηλή κοινωνία της Αθήνας παραθέριζε φανατικά στα Μέθανα και περπάταγε στην ίδια αυτή διαδρομή.

Στάσου και θαύμασε το εντυπωσιακό Ξενοδοχείο “Ακτή”, λίγο παρακάτω το πλέον εγκατελειμμένο, πολυτελέστατο ξενοδοχείο “Ζαχαράτου”, ακόμα πιο κάτω ότι έχει απομείνει από τις χαρακτηριστικές καμάρες του Ξενοδοχείου “Ανδρέα Ζαχαράτου”, από τα παλαιότερα καζίνο της Ελλάδας.

Στο “νησάκι”, που τώρα ενώνεται με την ακτή ενώ παλαιότερα ήταν κανονικό νησί, και πέριξ της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων, υπάρχουν ερείπια της ελληνιστικής οχύρωσης. Το νησάκι ήταν φυσικά οχυρός τόπος κατοικίας για πολλούς αιώνες. Οχυρώθηκε και με τείχη κατά την ελληνιστική περίοδο. Εικάζεται ότι τα τείχη χτίστηκαν κατά την ίδια περίοδο με τα τείχη του παλαιόκαστρου στο Βαθύ.

Απέναντι ακριβώς βρίσκεται το χαρακτηριστικό και μεγαλοπρεπές κτίριο των θειούχων λουτρών, κτίριο ορόσημο της λουτρόπολης των αρχών του 20ου αιώνα.

Στον δεύτερο δρόμο βρίσκονται όλα τα καταστήματα και πέρα αυτά στέκεται ακόμα, μα έρημο το άλλοτε ακμάζον ξενοδοχείο “Αίθρα” και ακόμα παρακάτω υπάρχει το πολιτιστικό κέντρο που έχει ανακαινιστεί και φιλοξενεί πολλά ενδιαφέροντα πέτρινα μνημεία από όλα τα Μέθανα στην αυλή του.

2. Το ηφαίστειο των Μεθάνων

Το “ηφαίστειο των Μεθάνων” είναι το νεότερο από τα πολλά ηφαίστεια που έχουν διαμορφώσει τα σημερινά Μέθανα τα τελευταία 1.000.000 χρόνια. Η τελευταία έκρηξη έγινε το 250πΧ, περίπου, σε ιστορικούς χρόνους δηλαδή, και περιγράφηκε από σύγχρονους της στα συγγράματά τους. Θεωρείται ενεργό. Βρίσκεται δυτικά του μικρού χωριού της Καμένης Χώρας και η ανάβαση στην κορυφή του με την απεριόριστη θέα στον Σαρωνικό και το φανταστικό ηλιοβασίλεμα, διαρκεί 30 λεπτά.

Όλες οι λεπτομέρειες και Οι άγνωστες πτυχές της έκρηξης του ηφαιστείου των Μεθάνων, εδώ.

Το 250πΧ, η λάβα ρέει αργά προς τη θάλασσα. — Το ιστορικό ηφαίστειο των Μεθάνων

Ηφαίστειο Μεθάνων — το ιστορικό ηφαίστειο των Μεθάνων

Η τελευταία έκρηξη — Καμμένη Χώρα - Η ιστορική έκρηξη του ηφαιστείου

Ρήγμα Ηφαιστείου Μεθάνων — Το ρήγμα του Ηφαιστείου

3. Τα ιαματικά λουτρά των Μεθάνων

Οι ένδοξες εποχές των λουτρών έχουν περάσει αλλά οι θερμές πηγές των Μεθάνων παραμένουν θερμές, ιαματικές και εντυπωσιακές.

Τρεις εντελώς διαφορετικές ιαματικές πηγές ρέουν σήμερα στα Μέθανα και είναι ελευθερες και προσβάσιμες για το κοινό.

Η φημισμένη θειούχα πηγή χύνεται στη θάλασσα και δίνει την όψη γάλακτος στον μικρό κολπίσκο δίπλα από το παλαιό κτίριο των λουτρών.

Η πηγή του Αγίου Νικολάου γεμίζει με ζεστό νερό μια γούρνα δίπλα στη θάλασσα βόρεια της λουτρόπολης.

Τέλος τα λουτρά του Παυσανία κοντά στον παραλιακό οικισμό του Αγίου Νικολάου επισκευάστηκαν μετά από χρόνια εγκατάλειψης και τροφοδοτούν με ζεστό ιαματικό νερό μια γούρνα δίπλα στη θαλασσα για απολαυστικά λουτρά.

Περισσότερα για τα ι αματικά λουτρά των Μεθάνων εδώ.

Θειούχες Πηγές — Η λουτρόπολη των Μεθάνων από τη Τζονάκα.

Ιαματικά Λουτρά Μεθάνων — Το παλιό κτίριο των θειούχων λουτρών των Μεθάνων, σήμα κατατεθέν της λουτρόπολης.

Θειούχα Ιαματικά Λουτρά — Οι θειούχες πηγές στη θάλασσα

Λουτρά Αγίου Νικολάου Μεθάνων — Λουτρά Αγίου Νικολάου

4. Τα μονοπάτια των Μεθάνων

Τα Μέθανα είναι ο παράδεισος του περιπατητή και ορειβάτη με δεκάδες χιλιόμετρα μονοπατιών να διατρέχουν τα απότομα βουνά για την επικοινωνία των μικρών οικισμών και των διάσπαρτων καλλιεργήσιμων θυλάκων που διαμόρφωσαν οι κάτοικοι μέσα στη διάρκεια των αιώνων. Υπάρχουν μονοπάτια που συνδέουν τη λουτρόπολη με τους σημαντικούς οικισμούς της Χερσονήσου, με το ηφαίστειο, με εντυπωσιακές κορυφές, εξωκκλήσια και αρχαιολογικούς χώρους.

Τα μονοπάτια είχαν εγκαταλειφθεί για δεκαετίες. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει γίνει εθελοντική προσπάθεια κατοίκων και φίλων των Μεθάνων για τη διάνοιξη και τη συντήρησή τους με αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε πάνω από 30 χιλιόμετρα πανέμορφων μονοπατιών ανοιχτών και σηματοδοτημένων.

Τα μονοπάτια είναι από εύκολα εώς πάρα πολύ δύσκολα και απαιτούν εμπειρία και κατάλληλη προετοιμασία.

Για να διαλέξετε το μονοπάτι που σας ταιριάζει δείτε:

Τα πάντα για τα φημισμένα μονοπάτια των Μεθάνων.

Επίσης ο Χάρτης των μονοπατιών είναι εδώ.

Για να μάθετε ποιος καθαρίζει τα μονοπάτια των Μεθάνων και αν θέλετε να συμμετέχετε, εδώ.

Κάτωμούσκα — Η κάτω Μούσκα από την Πάνω Μούσκα

Μονοπάτι Κουνουπίτσας – Έναρξη — Μονοπάτι Κουνουπίτσας

5. Τα χωριά των Μεθάνων

Στη μικρή αυτή χερσόνησο υπάρχουν 10 μικρά χωριά, 3 παραθαλάσσιοι οικισμοί και 3 εγκατελειμένοι οικισμοί στα βουνά.

Τα σημερινά χωριά χτίστηκαν στις αρχές του 19ου αιώνα σε πλεονεκτικές τοποθεσίες. Τα χωριά του Σαρωνικού είναι καλυμμένα από το ανάγλυφο ώστε να μην προδίδονται σε πειρατές. Αντίθετα τα χωριά του κόλπου της επιδαύρου είναι θεατά από τη θάλασσα. Η λουτρόπολη των Μεθάνων είναι μεταγενέστερος οικισμός.

Στα χωριά διασώζονται δείγματα τοπικής αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας μέσα στα στενά σοκάκια και καλντερίμια. Δυστυχώς ο χρόνος μετράει αντίστροφα για πολλά περίτεχνα σπίτια που δεν έχουν συντηρηθεί και καταρρέουν.

Επίσης δυστυχώς, στα παλαιά κτίσματα έχουν γίνει πολλές επεμβάσεις που δεν είναι πάντα καλαίσθητες και αλλοιώνουν την τοπική αρχιτεκτονική καθώς δεν ακολουθούν τον χαρακτήρα και την κλίμακα.

Κάθε οικισμός έχει ξεχωριστή ιστορία και ύφος. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι:

-Η Κουνουπίτσα ήταν κάποτε πρωτεύσουσα των Μεθάνων κάθε 6 μήνες.

-Οι Μούσκες, τα δίδυμα χωριά στα βόρεια βουνά, προσφέρουν μοναδική θέα και ηρεμία και διατηρούν μοναδική αρχιτεκτονική. Η κάτω Μούσκα υπήρξε η γενέτειρα του θρυλικού ρεμπέτη Γιώργου Μπάτη.

-Η Κυψέλη (Κοσώνα) ήταν πλούσιο χωριό όπως φαίνεται από τα περίτεχνα σπίτια και τα φαρδιά καλντερίμια.

-Ο Άγιος Θόδωρας έχει μια μικρή πανάρχαιη βυζαντινή εκκλησία στην πλατεία του.

-Η Καμμένη Χώρα είναι χτισμένη μέσα στην λάβα και δε βλέπει θάλασσα καθώς περιβάλλεται από βουνά.

-Το μεγαλοχώρι και το μεγαλοποτάμι εντυπωσιάζουν με τη θέα και το φως στο ηλιοβασίλεμα.

Επιβάλλεται η βόλτα σε όλους τους παλιούς οικισμούς. Εκεί μπορείς να ψιλαφίσεις τις ζωές ανθρώπων εδώ και καιρό απόντων.

Κ Μούσκα το σπίτι του Μπάτη — Το σπίτι του Μπάτη

6. Περίπατος στην αρχαία ακρόπολη των Μεθάνων και το λιμανάκι στο Βαθύ

Η αρχαία ακρόπολη των Μεθάνων, η πόλη της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου, το κάστρο με τα επιβλητικά τείχη, βρίσκεται στο βαθύ, στη νότια άκρη της παραλίας. Προσεγγίζεται με τα πόδια από την παραλία, τα τείχη είναι ορατά από μακριά, η ιστορία είναι έκδηλη παντού γύρω.

Η πιο ωραία θέα του “Παλαιόκαστρου”, οπως το αποκαλούν οι ντόπιοι, είναι από το ιδιαίτερο και παλαιό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου με τον γεμάτο ιστορία προαύλιο χώρο του.

Εκεί δίπλα είναι και το μικρό λιμανάκι στο βαθύ, αλιευτικό καταφύγιο και αγκυροβόλιο σκαφών αναψυχής, είναι το κέντρο της ζωής σε αυτή την πλευρά των Μεθάνων.

7. Σπήλαιο Περιστέρι

Το σπήλαιο των περιστεριών ή Σπήλαιο “Περιστέρι” πήρε το όνομά του από τους ιδιαίτερους σταλαγμίτες του που μοιάζουν με περιστέρια.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό λιμναίο σπήλαιο που βρίσκεται κοντά στο “Στενό”, πολύ κοντά στον δρόμο.

Μύθοι και δοξασίες συνοδεύουν το σπήλαιο και μας διηγούνται οι “παλαιοί” που θυμούνται να διασχίζουν γρήγορα το κοντινό μονοπάτι για να αποφύγουν τις νεράιδες που το στοίχειωναν.

Η πρόσβαση στη μεγάλη αίθουσα απαιτεί εμπειρία στη σπηλαιολογία και εξειδικευμένο εξοπλισμό.

Για το σπήλαιο δείτε εδώ.

8. Η κρασοπαναγιά

Η κρασοπαναγιά είναι ένα διάσημο μικρό εκκλησάκι που το σκεπάζει η ομίχλη των μύθων. Χτισμένο σε έναν απόκρημνο κάβο με βαθιά και άγρια νερά, με ισχυρά θαλάσσια ρεύματα, συνδέεται με ένα ναυάγιο και ένα τάμα.

Το άγριο τοπίο προκαλεί δέος.

Δεν υπάρχει μονοπάτι, για να προσεγγίσεις το εκκλησάκι από τα βράχια, θέλει να ξέρεις καλά τα περάσματα και να μη φοβάσαι τα ύψη.

Ρώτα στο βαθύ αν θες να πας μέχρι εκεί με βαρκούλα.

9. Οι παραλίες των Μεθάνων

Η ηφαιστειακή φύση της χερσονήσου της επιφύλαξε απόκρημνες και αφιλόξενες ακτές. Τα Μέθανα δεν έχουν πολλές παραλίες. Εδώ θα βρεις μικρές αβάλες με ηφαιστειακή άμμο και βότσαλα για μια βουτιά στα πάντα βαθιά και δροσερά νερά.

10. Τα εκκλησάκια των Μεθάνων

Τα Μέθανα είναι διάσπαρτα με μικρά εκκλησάκια. Τα περισσότερα έχουν ιστορίες αιώνων, κάποια έχουν ηλικία 1000 και πλέον χρόνων.

Τα εκκλησάκια υποδηλώνουν κάποιου είδους ανθρώπινη δραστηριότητα. Άλλοτε εκεί ήταν μικρά χωριά τα οποία έχουν σβηστεί από το χάρτη εκατοντάδες χρόνια πριν όπως για παράδειγμα ο Άι Γιάννης και ο Άι Δημήτρης στις Μούσκες. Άλλοτε εκεί ήταν μικρά μοναστήρια όπως μάλλον υπήρξε γύρω από την Αγία Μαρίνα στο Μεγαλοποτάμι. Αλλού υπήρχαν νεκροταφεία και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.

Πολλά από τα εκκλησάκια έχουν τεράστια αρχιτεκτονική αξία και αξιοπρόσεκτες και σπάνιες ιδιαιτερότητες που θα εκτιμήσει κάθε λάτρης της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής.

Δυστυχώς κάποια έχουν “ανακαινιστεί” με πολύ πολύ κακό τρόπο από ανθρώπους με πολύ καλές προθέσεις αλλά χωρίς καθόλου παιδεία και σεβασμό στην ιστορία και την παράδοση.

Τα περισσότερα όμως είναι εκεί, ελεύθερα προς θαυμασμό.

Το μικρό θαύμα, ο Άγιος Δημήτρης.

Ο Προφήτης Ηλίας στην πιο εντυπωσιακή κορυφή του Σαρωνικού.

Ο Άγιος Δημήτριος Μεθάνων — Άγιος Δημήτριος

11. Το τσιμεντένιο καράβι στον Άγιο Γεώργιο

Το μικρό λιμανάκι του Αγίου Γεωργίου στα βόρεια των Μεθάνων, ουσιαστικά δημιουργήθηκε από την προσάραξη ενός τσιμεντένιου πλοίου στα αβαθή νερά της ακτής (κι όμως φτιαχτηκαν πλοία από σίδερο και τσιμέντο στο παρελθόν!). Η πλώρη του πλοίου συνδέεται με τη στεριά και διατηρούνται σε καλή κατάσταση τα όκια των κάβων και η μάσκα της πλώρης. Στην πρύμνη του πλοίου και ακριβώς εκεί που είναι σήμερα ο κόκκινος φάρος, ήταν κάποτε το πηδάλιο του πλοίου αυτού. Οι παλιές λαμαρίνες διατηρούνται και η μορφή του πλοίου διακρίνεται εύκολα από το γυμνασμένο μάτι.

12. Η θέα από τον Άγιο Παντελεήμονα

Το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο στη Χιόνεσσα ώστε να βλέπει δύο θάλασσες. Ανατολικά βρίσκεται ο Σαρωνικός με τον Πόρο και στο βάθος διακρίνονται καθαρά οι κυκλάδες και το Αιγαίο. Στα δυτικά απλώνεται ο κόλπος της Επιδαύρου και τα απέναντι βουνά της Αργολίδας. Ο δρόμος είναι απότομος, οι στροφές ατελείωτες, αλλά η θέα αποζημιώνει την ταλαιπωρία.

13. Ο πύργος στο θρονί

Στον πιο εύφορο και προστατευμένο κάμπο, στο πέρασμα από τα ανατολικά στα δυτικά Μέθανα, πάνω στο πιο κεντρικό μονοπάτι, βρίσκεται ο πύργος στο Θρονί. Πρόκειται για εντυπωσιακό οικοδόμημα από το οποίο σώζεται η κύρια είσοδος, χτισμένη από μεγάλες λαξευμένες πέτρες και μέρος της τοιχοποιίας μέχρι 2,5 μέτρα ύψος. Χρησιμοποιούνταν πιθανότατα σαν παρατηρητήριο και μικρό φρούριο για τη φύλαξη του περάσματος και του εύφορου κάμπου.

14. Τα ταπεινά μνημεία των βουνών των Μεθάνων

Τα βουνά των Μεθάνων είναι γεμάτα από μικρά ταπεινά λαογραφικά μνημεία του καθημερινού αγώνα επιβίωσης στην αφιλόξενη χερσόνησο για αιώνες. Αμέτρητα αλώνια, πατητήρια, στέρνες, αμπάρια, πεζούλες, σπιτάκια, άλλα φτωχικά και άλλα περίτεχνα και εντυπωσιακά, παραμένουν κρυμμένα καλά σε κάθε απομακρυσμένη γωνιά στα άγρια βουνά. Ανακαλύπτωντάς τα είσαι ελεύθερος να πλάσεις με το νου σου ιστορίες για αυτούς που ήταν εκεί πριν από σένα, που έζησαν εκεί όλη τους τη ζωή και τώρα πια έχουν για πάντα χαθεί από κάθε μνήμη αφήνωντας μόνο αυτά τα αχνά ίχνη ως υπόμνηση της ύπαρξής τους.

Πατητήρι Μούστου με στέρνα — Πατητήρι Μούστου

Πεζοπορία στα Μέθανα - www.volcanotrails.gr — Πεζούλες

15. Το κάστρο του Φαβιέρου και το τείχος του Πελοποννησιακού πολέμου

Το ιστορικό κάστρο του Φαβιέρου στο “Στενό”, εγκατελειμένο αλλά εντυπωσιακό, στέκεται πολύ κοντά στο αρχαίο τείχος που έχτισαν οι ΑΘηναίοι για να υπερασπίσουν τα Μέθανα κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου.

Οι δύο οχυρώσεις μαρτυρούν τη στρατηγική σπουδαιότητα του στενού.

Η τακτικούπολή ήταν η πρώτη έδρα του τακτικού ελληνικού στρατού μετά την επανάσταση με στρατώνα αυτό εδώ το κάστρο… Στέκεσαι μπροστά σε ιστορικά τείχη.

Τα Μέθανα είναι ένα μικρό, απομονωμένο και άγριο μέρος που χρειάζεται να κοπιάσεις για να εξερευνήσεις.

Σκεφτείτε και πράξτε με σεβασμό στο περιβάλλον, αφήστε το μέρος καλύτερο από ότι το βρήκατε.

Πηγές

-A rough and Rocky Place, Christopher Mee & Harmish Forbes

-Με το βλέμμα των περιηγητών, Γιώργος Κ. Αθανασίου

-ΔΕΛΤΙΟΝ Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας 1974 Ιανουάριος-Μάρτιος

Κείμενο: Ηλίας Ρίζος

Φωτογραφίες: Ηλίας Ρίζος, Αλέξανδρος Παντελής

To www.volcanotrails.gr παράγει πρωτότυπο, έγκυρο και αυθεντικό περιεχόμενο βασισμένο σε:

-γραπτές πηγές που αναφέρονται

-επιτόπια έρευνα

-καταγεγραμμένες μαρτυρίες

Απαγορεύεται η αυθαίρετη αναπαραγωγή και αναδημοσίευση του περιεχομένου.

Επικοινωνήστε μαζί μας για συνεργασία. Τα άρθρα είναι ελεύθερα για αναπαραγωγή υπό όρους και μόνο μετά από γραπτή άδεια.

Σεβαστείτε τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών.